WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA MŁODZIEŻY- DOPALACZE
Dopalacze to termin nie posiadający charakteru naukowego, to potoczne określenie różnego rodzaju produktów (grupy substancji) zawierających substancje psychoaktywne (wykazujących rzekome bądź faktyczne działanie psychoaktywne), które nie znajdują się na liście środków kontrolowanych przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii.
Są to substancje psychoaktywne powodujące zmiany w zachowaniu człowieka i/lub percepcji otaczającej rzeczywistości. W działaniu przypominają dostępne substancje psychoaktywne, jakimi są narkotyki. Bywają mieszankami substancji naturalnych (zioła, susze roślinne), jak również syntetycznych, wytwarzanych w laboratoriach chemicznych.
Skład chemiczny substancji zwanych potocznie dopalaczami nie jest w pełni znany. Głównie dlatego, że jest często zmieniany w celu uniknięcia ograniczeń wprowadzonych przez zakazy antynarkotykowe. Drugim powodem jest brak podania informacji o pełnym składzie przez producentów tych substancji. Należy również mieć świadomość, że potencjalnych związków chemicznych, które wykazują działanie psychoaktywne i z których można otrzymać różnego rodzaju substancje jest przynajmniej 12 tysięcy.
Specyfika produkcji dopalaczy polega na tym, że są one produkowane z substancji, które nie są niedozwolone. To dopiero ich mieszanka (odpowiednia receptura) powoduje działanie ukierunkowane i tak groźne dla zdrowie i życia człowieka skutki. Ponadto ich skład jest bardzo często zmieniany. Do tego producenci umieszczają na opakowaniach klauzulę produkt kolekcjonerski, nie nadaje się do spożycia, a zatem zażywany jest na własną odpowiedzialność i zabezpiecza producentów przed konsekwencjami spowodowanymi jego spożyciem.
Dopalacze występują w postaci: tabletek, fajek i skrętów, suszu, proszku w torebkach, znaczków do lizania, mieszanek aromatycznych, soli mineralnych, pudrów.
Można je spotkać w Internecie pod takimi nazwami, jak: „chemikalia do badań”, „sole kąpielowe”, „do badań botanicznych”, „pożywka dla roślin”, „nawóz roślinny”, „kadzidełka”.
Efektem działania dopalaczy mogą być zarówno kolorowe wizje, jak również przerażające halucynacje, którym towarzyszą zawroty głowy, bełkotliwa mowa, poczucie gonitwy myśli i splątania. Bezpośrednią przyczyną śmierci jest gwałtowny wzrost temperatury ciała. Substancje tego rodzaju działają na ośrodkowy układ nerwowy prowadząc do przyspieszonej akcji serca, wzrostu tętna i ciśnienia krwi. Konsekwencja działania dopalaczy mogą być również bóle wieńcowe i udar mózgu.
Dopalacze, jak większość substancji psychoaktywnych, działają na ośrodkowy układ nerwowy, a po ich zażyciu zmienia się nastrój i zachowanie człowieka. Skutki uboczne wynikające z ich zażywania mogą spowodować utratę zdrowia, a nawet życia.
JAK ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM O DOPALACZACH?
UWAGA!
Bierna postawa rodziców może doprowadzić do tragedii. Lekceważenie zmian w zachowaniu dziecka to poważny błąd.
Gdy młody człowiek dojrzewa, rówieśnicy stają się dla niego autorytetami i wyroczniami nawet w najprostszych, codziennych sprawach. Wówczas dziecku często towarzyszy huśtawka nastrojów. Warto dzieci wspierać i pomagać, mimo że zainteresowanie ze strony rodziców traktują one często jak wtrącanie się czy próbę narzucania swojego zdania.
NIE STRASZ, TYLKO INFORMUJ
– zawsze używaj prawdziwych i prostych argumentów
– straszenie ogólnymi hasłami może przynieść efekt odwrotny do spodziewanego
DAJ PRZYKŁAD, MOŻESZ BYĆ WZOREM
Dziecko jest doskonałym obserwatorem. Jeśli często sięgasz po alkohol lub palisz papierosy, a jednocześnie mówisz dziecku o szkodliwości tych substancji, brzmisz mało wiarygodnie.
MÓW, ALE I SŁUCHAJ. STARAJ SIĘ ZROZUMIEĆ
Staraj się poświęcać dziecku całą uwagę, gdy przychodzi do Ciebie ze swoimi problemami lub uwagami. Mimo, że czasami z perspektywy dorosłego te kłopoty wydają się błahe, warto pamiętać, że dla dziecka mogą urosnąć do niebotycznych rozmiarów. Akceptując zdanie dziecka, niekoniecznie musisz się z nim zgadzać.
USTAL REGUŁY I PROSTE ZASADY
Warto ustalić, czego nie można robić. Wystarczy prosty komunikat. Jeżeli dziecko złamie zakaz, powinno z wyprzedzeniem poznać konsekwencje. Nie ustępuj, nie stosuj wyjątków.
NAGRADZAJ, BO DZIECKO TRZEBA CHWALIĆ
Jeśli tylko jest okazja, pamiętaj, by pochwalić swoje dziecko. Nagrody powinny być ważniejsze niż kary, dlatego że wzmacniają pozytywne emocje młodego człowieka. Skupianie się tylko na niepożądanym zachowaniu Twojego dziecka i okazywanie złości może pogorszyć wasze relacje.
ORGANIZUJ WSPÓLNY CZAS
Postaraj się uczestniczyć w życiu dziecka. Pomagaj rozwijać jego zainteresowania. Angażuj je w obowiązki rodzinne i doceniaj jego pracę.
Dopalacze. Gdzie szukać pomocy? Najważniejsze numery telefonów.
Masz wątpliwości czy Twoje dziecko zażywa dopalacze? Chcesz dowiedzieć się więcej na temat możliwości leczenia? Wiesz wszystko o negatywnych skutkach tych niebezpiecznych substancji? Masz informacje o miejscach, w których handluje się zakazanymi środkami? Jesteś uzależniony? Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przygotowało listę numerów telefonów pod którymi można szukać pomocy
800 060 800 – Bezpłatna, całodobowa infolinia Głównego Inspektora Sanitarnego. Pod tym numerem telefonu możemy uzyskać informacje na temat negatywnych skutków zażywania dopalaczy oraz o możliwościach leczenia. Infolinia jest także przeznaczona dla rodziców, którzy mają wątpliwości czy ich dzieci zażywają dopalacze. Na infolinię GIS można przekazywać także informacje, które mogą ułatwić służbom dotarcie do osób handlujących tymi nielegalnymi substancjami.
116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży. Służy on młodzieży i dzieciom potrzebującym wsparcia, opieki i ochrony. Zapewnia dzwoniącym możliwość wyrażania trosk, rozmawiania o sprawach dla nich ważnych oraz kontaktu w trudnych sytuacjach. Telefon prowadzi Fundacja Dzieci Niczyje. Linia jest dostępna codziennie w godzinach 12:00 – 22:00, pomoc online dostępna na www.116111.pl/napisz. Tylko w 2014 roku specjaliści przeprowadzili 3205 rozmów dotyczących kontaktu dzieci z substancjami psychoaktywnymi.
800 100 100 – Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach bezpieczeństwa dzieci. To bezpłatna i anonimowa pomoc telefoniczna i online dla rodziców i nauczycieli, którzy potrzebują wsparcia i informacji w zakresie przeciwdziałania i pomocy dzieciom przeżywającym kłopoty i trudności wynikające z problemów i zachowań ryzykownych takich jak: agresja i przemoc w szkole, cyberprzemoc i zagrożenia związane z nowymi technologiami, wykorzystywanie seksualne, kontakt z substancjami psychoaktywnymi, uzależnienia, depresja, myśli samobójcze, zaburzenia odżywiania. Telefon prowadzi Fundacja Dzieci Niczyje. Linia dostępna od poniedziałku do piątku w godzinach 12:00 – 18:00, pomoc online dostępna pod adresem pomoc@800100100.pl. W pierwszym półroczu 2015 roku 61 rozmów dotyczyło problemów z substancjami psychoaktywnymi (www.800100100.pl).
800 12 12 12 – Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka. Osoby poszukujące pomocy oraz informacji na temat dopalaczy mogą korzystać także z telefonu zaufania Rzecznika Praw Dziecka. Numer przeznaczony jest zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, którzy chcą zgłosić problemy dzieci. Telefon jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.15 do 20.00. Po godzinie 20.00 oraz w dni wolne od pracy, każdy może przedstawić problem i zostawić numer kontaktowy. Pracownik telefonu zaufania oddzwoni następnego dnia.
Opracowanie: Monika Rabe
Na podstawie:
- Ulotki „Dopalacze? Jak rozmawiać z dzieckiem o dopalaczach?”
- Materiałów Studium Prawa Europejskiego K.A. Kuśmirek „Czym są dopalacze? Rodzaje substancji znajdujących się na rynku, ich działanie oraz zagrożenia związane z ich stosowaniem- skutki zdrowotne i społeczne sięgających po dopalacze. Przyczyny sięgania po środki psychoaktywne. Uczeń pod wpływem dopalaczy- sposoby rozpoznawania zachowań”.
- Informacji MEN ze strony Kuratorium Oświaty w Krakowie „Dopalacze. Gdzie szukać pomocy? Najważniejsze numery telefonów”.
- Konferencji nt. „Dopal Dopalaczom – Jak budować szkolną profilaktykę używania nowych substancji psychoaktywnych”
- Prezentacji multimedialnej ratownika medycznego pana Łukasza Naglika.
